UNANG adlaw pa lang sa “Seminar on Continuous Quality Improvement Standards for Green Coffee Beans,” desidido na ang mga miembro sa Talaingod Coffee Growers Association (TACOGA) nga ipadapat ang ilang makat-onan.

Si Rufino Andalay nga taga Sitio Uraya, Sto. Niño, Talaingod maoy mag-uuma ug gulay nga mitanom sab ug 200 ka punoan sa kapeng Robusta. Sanglit wala pa’y isa ka tuig gikan sa pagtanom ug padulong na sa pagpamulak ang iyang mga kape, atentibo kining mitambong sa seminar ug andam ipadapat ang iyang nahibaw-an.

“Naa . . bahin sa pag-atiman sa kape, pag-apply sa mga abono, pag-kontrol sa mananap,” matod ni Rufino human gayod sa unang tunga sa adlaw nga paglingkod kagahapon, Hulyo 27.

Si Benjamin Salangani nga gikan sab sa maong Sitio ug mag-uuma ug gulay tulo na ka tuig ang kape gikan sa pagtanom. Sa sinugdan nga 1,000 ka punoan, hinay-hinay nga namatay ang ubang tanom ug nagkalaya pa gyod ang uban.

“Kanang amoang kape, i-buhi nga dili mamatay. Kanang among trabahoan nga hawan. Karon usahay ra mi maka-abono ba kay kung maka-kwarta na mi sa gulay diha na mi mopalit ug abono. Namatay ang uban, nalaya na kay wa naman naatiman,” matod ni Benjamin nga desidido nga hinloan ang iyang kapehan kay naka-harvest na siya ug 200 kilos coffee beans nga nabaligya’g tig-kwarenta pesos ang kilo.

“Diha sa Sto. Niño barato ra ang palit tag kwarenta ra ang kilo. Diha nami sa gulay maka-kuan, adlaw-adlaw maka-kwarta mi kanang gulay,” esplikar ni Benjamin nga kinahanglang “taplan” sa ilang kita sa gulayan ang panginahanglan sa kapehan.

Sanglit lapad kaayo ang kayutaan sa tribong Ata-Manobo (Indigenous People) sa Talaingod sulod sa ancestral domain, dako kaayo ang tinguha ni Gobernador (Kuya Gob) Edwin Jubahib nga matamnan kini ug mga tanom aron mausab ang panginabuhian sa mga IPs ilawom sa programang DavNor KAAGAPAY kun KAwsa sa AGrikulturA ug PAnginabuhian sa barangaY.

Gawas sa padayong pagdala ug mga seedlings sa gulayon, saging ug mga kahoy, gusto sab ni Kuya Gob nga mapuslan gayod ang liboan ka ektaryas, bakanteng kayutaan pinaagi sa pagtanom ug kape ug himoong “coffee corridor.”

Sa pagtinabangay sa Department of Trade and Industry (DTI), Agricultural Cooperative Development International and Volunteers in Overseas Cooperative Assistance (ACDI-VOCA) probinsyal nga panggamhanan sa Davao del Norte ug munisipyo sa Talaingod, gidala sa DTI ang programa sa Rural Agro-Enterprise Partnership and Inclusive Development (RAPID Growth) sa tuyo nga matabangan ang mga gagmay’ng mag-uuma ilabina ang mga IPs nga adunay “direktang tulay” sa ilang produkto.

Ilawom sa RAPID Growth nga programa, upat ka mga produkto sa Davao del Norte ang mahimong makadawat ug “funding” gikan sa maong ahensya nga naglakip sa kape, cacao, banana ug rubber.

 

 

 

DavNor News